Stressfacturen zijn breuken in botten die veelvuldig belast worden en op een gegeven moment niet meer in staat zijn om die belasting op te vangen. Een stressfactuur is een incomplete botbreuk. Bij een vermoeidheidsbreukje ontstaan geleidelijk kleine, bijna onzichtbare breuken in de botstructuur. Een stressfactuur komt vooral voor bij mensen die hardlopen. Hardlopers hebben het vaakst een breukje in de voorvoet, het kuitbeen of het scheenbeen.
Wat zijn de oorzaken?
Een stressfractuur ontstaat meestal door meerdere factoren. Een van de redenen is een overmatige belasting. Ook een te snelle opvoering van tempo en/of duur van de trainingen in het begin van het seizoen of na het herstel van een blessure, dan wel het veelvuldig uitvoeren van heuveltraining, sprongvormen of andere belastende trainingsvormen zijn factoren waardoor een stressfactuur kan ontstaan. Dat geldt ook voor overgewicht, het lopen op een harde ondergrond in combinatie met slecht schokabsorberend schoeisel, de aanwezigheid van anatomische afwijkingen van de voet(botjes), een evident beenlengteverschil, hormonale problemen of een eenzijdig voedingspatroon. Een verminderde botdichtheid kan er eveneens voor zorgen dat je te maken krijgt met een stressfractuur.
Hoe voorkom je het?
Om deze blessure te voorkomen is het raadzaam dat je zorgt voor een goede warming-up, cooling-down en trainingsopbouw. Het is ook belangrijk om eenzijdige trainingsvormen te voorkomen, sprongkracht- en heuveltraining met minder belastende trainingen af te wisselen, en langdurig lopen op een harde ondergrond te vermijden. Draag goede sportschoenen, met een schokdempende zool en een goede ondersteuning van de voetboog.
Wat kun je eraan doen?
Wanneer de blessure in een vroeg stadium wordt vastgesteld, is het vaak voldoende om je voet rust te geven en hem dus niet meer te belasten. Krukken of bepaalde andere hulpmiddelen, zoals een steunzool in je schoen, kunnen helpen om het bot te beschermen tijdens het genezingsproces. Je kunt je conditie goed op peil houden door alternatieve trainingsvormen op te zoeken, waarbij je botten niet te zwaar worden belast, zoals fietsen, aqua-joggen of steppen. Het is belangrijk om je tijdens je herstel te richten op de verbetering van je balans. Ook is het zinvol je voetspieren te versterken. Op geleide van pijn kun je na een aantal weken de training weer rustig opbouwen. Het genezingsproces duurt minimaal vier weken. Als de conservatieve behandelmethode niet werkt, kan een operatie nodig zijn. Tijdens de operatie wordt de botbreuk met schroeven en platen hersteld.
Vrouwen meer risico
Uit onderzoek blijkt dat gemiddeld 5,2% (vrouwen) en 4,0% (mannen) van de hardlopers te maken krijgt met een stressfractuur. Bij vrouwen komt het breukje met name voor in het scheenbeen. Je loopt als vrouw een verhoogd risico op stressfacturen als je net de groeispurt hebt doorgemaakt, als je menstruatie langdurig is uitgebleven en na de menopauze. Door deze omstandigheden kan de botdichtheid namelijk afnemen. Ook een sportgeschiedenis van dansen of turnen brengt een verhoogd risico op een stressfactuur met zich mee.
Het is bij een stressfactuur belangrijk op tijd de signalen te herkennen en voldoende rust te nemen. Bij deze blessure is de uitspraak ‘voorkomen is beter dan genezen’ zeker van toepassing.
Bronnen: Babette Pluim en Marc Safran (2009), Ace of Brace? Praktisch handboek over gezond tennissen, Arko Sports Media, Nieuwegein, ISBN 978-90-5472-089-8, Losseveter.nl en Sportmedisch Centrum KNVB
Foto: Shutterstock
